Aviko investeert de komende jaren € 200 miljoen. Waardecreatie vergt investeringen, zegt CEO Piet Hein Merckens. “Aviko is goed op weg.”
Wie naar aardappelverwerker Aviko in het Gelderse Steenderen gaat, rijdt de laatste paar honderd meter over een gloednieuw stuk asfalt. Ook de rotonde vlakbij de fabriek is onlangs aangelegd. Vlak bij de rotonde ligt een braakliggend stuk grond. Daar wil Aviko een vrieshuis bouwen. Het is een van de plannen die staat in het investeringsplan van Aviko, dat de raad van beheer van Cosun onlangs heeft goedgekeurd. Bietentelerscoöperatie Cosun is eigenaar van Aviko.

Cosun wil de komende vijf jaar zo’n € 200 miljoen steken in Aviko, vooral in de bestaande fabrieken. Aviko heeft twaalf productielocaties in Europa en China. Het concern verwerkt jaarlijks ruim 1,6 miljoen ton aardappelen en maakt daar ruim honderd producten van die in meer dan 110 landen worden verkocht.

Er is echter meer mogelijk en het investeringsplan moet daarbij helpen, zegt CEO Piet Hein Merckens (54). “De winsten in de aardappelsector zijn bescheiden van omvang, terwijl de verwerking van aardappelen kapitaalintensief is. Als we een betere kwaliteit leveren binnen aansprekende concepten, kun je een hogere prijs vragen. Die waardecreatie is belangrijk. Maar dat vraagt investeringen. De kosten gaan voor de baten uit. Met ons investeringsplan bevorderen we onder andere die waardecreatie.”

Piet Hein Merckens – Foto: Koos Groenewold
Piet Hein Merckens – Foto: Koos Groenewold
Waarom heeft Aviko een investeringsplan opgesteld?

“De vraag naar aardappelproducten neemt toe. De bevolking groeit in Azië en in de landen rond de Pacific. Daarnaast stappen steeds meer mensen in die landen over op een westers eetpatroon, met bewerkte producten, fastfood en samengestelde producten. In Centraal- en Oost-Europa zien we een stijging van de vraag naar aardappelproducten. Zelfs in West-Europa groeit de consumptie weer, na een jarenlange daling. Nu de wereld uit de economische crisis komt, zien we ook een groei van de afzet in de foodservice. De foodservice is een belangrijke afnemer voor Aviko. Om aan de stijgende vraag te voldoen, willen we onze productiecapaciteit vergroten. En we gaan bestaande productiesystemen optimaliseren. Dan kunnen we nog efficiënter en veiliger produceren en de kwaliteit nog beter waarborgen. We willen onze ‘sense of excellence’ verder ontwikkelen.”

Waar gaat Aviko in investeren?

“Het betreft investeringen in bestaande productielocaties. We hebben in Steenderen de productiecapaciteit al opgevoerd, zowel van frites als van specialiteiten. Nu willen we in Steenderen ook een vrieshuis bouwen. Dat is niet alleen bedoeld om de opslagcapaciteit te vergroten. Zo verminderen we ook het aantal transportbewegingen in de regio. Nu rijden heel wat vrachtwagens van de fabriek naar diverse opslagplaatsen in de regio. Dat is straks verleden tijd. In China, waar we een joint venture hebben met Snow Valley Agriculture, hebben we afgelopen zomer een nieuwe fabriek geopend. In België in Poperinge overwegen we een nieuwe fabriek te bouwen.”

Groeien in productie kan ook door bestaande bedrijven over te nemen. Is Aviko daarmee bezig?

“Nee, we zijn niet actief op zoek naar overnamekandidaten. We hebben al wat stappen gezet daarin. In 2014 nam Aviko een meerderheidsbelang in Snow Valley Agriculture in China. In datzelfde jaar nam Aviko een meerderheidsaandeel in het familiebedrijf Amberger uit Oberdolling in de Duitse deelstaat Beieren. We streven naar autonome groei.”

Aviko produceert steeds meer aardappelspecialiteiten. Hoe groot is het aandeel daarvan in de omzet?

“Aviko produceert mainstream frites, premium frites, airfried frites en aardappelspecialiteiten zoals rösti’s, gratins, gestoomde aardappelen, aardappelsalades en samengestelde producten. De aardappelspecialiteiten vormen nog niet de helft van de totale omzet. Ik denk dat we over vijf jaar daar aardig in de buurt komen.”

Fritesproductie bij Aviko. – Foto: Jan Willem Schouten
Fritesproductie bij Aviko. – Foto: Jan Willem Schouten
U bent sinds 1 september 2014 CEO van Aviko. Wat valt u op na 2,5 jaar?

“Aviko is een bedrijf met veel potentie, die nog niet volledig is benut. Onze kracht is dat we maatoplossingen weten te bedenken voor onze afnemers. We zijn sterk klantgedreven. Zo werken we momenteel met het Zweedse warenhuis Ikea aan concepten voor hun restaurants. Aviko is zeer divers in het omzetten van aardappelen in kwaliteitsproducten. Dat kenmerkt het Europese karakter van Aviko. In Amerika is het meer ‘one size fits all’. Daarnaast speelt Aviko een grote rol in de aardappelketen en zijn we een stabiele partner voor de andere schakels in de keten. En we zorgen voor werkgelegenheid in de plattelandsgebieden waar onze fabrieken zijn gevestigd.”

Op welke terreinen benut Aviko de potentie niet volledig?

“De geografische spreiding van Aviko kan groter. Europa is onze thuismarkt. Daar hebben we China aan toegevoegd. We leveren producten aan de Pacific-landen, het Midden-Oosten en Zuid-Amerika. Maar in die landen kunnen we meer doen. Afrika heeft niet onze prioriteit. Ook in innovaties kunnen we verdere stappen zetten, bijvoorbeeld met nieuwe concepten. Aviko zoekt afzet bij die klanten waar we wat kunnen toevoegen. Dan moet je denken aan de betere restaurantketens, retail en foodservice. Aviko is nog niet actief in de biologische sector, maar daar staan we wel voor open.”

“Ook willen we duurzamer werken. De investering in het vrieshuis betekent niet alleen minder transportbewegingen. We gaan ook energiezuiniger onze producten opslaan. En we kijken naar duurzaamheid bij de olie die we gebruiken om onze aardappelproducten te bereiden. Verder wordt de restwarmte van onze fabriek in Steenderen gebruikt om het zwembad en het kinderdagverblijf te verwarmen.”

‘Aviko is nog niet actief in de biologische sector, maar daar staan we wel voor open’
In de voedingssector wordt steeds meer gewerkt met meerjarige contracten tussen leverancier en afnemer. Wat betekent dat voor Aviko?

“Aviko denkt vanuit de afzetmarkt en de consumenten. Onze afnemers vragen de juiste hoeveelheid product van een juiste kwaliteit geleverd op het juiste moment. Dat vereist afspraken voor de langere termijn. De wensen van de afzetmarkten vertalen we naar onze aardappeltelers. Het vraagt om een stabiele levering van aardappelen, zodat we weten wat we beschikbaar hebben. De trend is dan ook dat we steeds meer contracten sluiten voor de levering van aardappelen. Nu valt meer dan 60% van onze aanvoer al onder vaste contracten. Daarbij helpen we telers hun teelten te optimaliseren. Maar we hebben de telers niet aan een lijntje. Je moet een bepaalde vrijheid houden naar elkaar toe.”

Opgericht door aardappeltelers

Aviko is in 1962 opgericht door een groep van 32 aardappeltelers in de Achterhoek. De naam Aviko herinnert aan de oorsprong: ‘Aardappel Verwerkende Industrie Keppel en Omstreken’. Aviko heeft twaalf productielocaties in Europa en China. Het concern verwerkt jaarlijks ruim 1,6 miljoen ton aardappelen en maakt daar ruim honderd producten van die in meer dan 110 landen worden verkocht.
Cosun wil de aanvoer van bieten vergroten vanaf de oogst van dit jaar. De coöperatie verhoogde het aantal ledenleveringsbewijzen met 20%. En de toewijzing voor oogst 2017 is ook nog eens 112%. Bieten gaan dit jaar een grotere plek innemen in de bouwplannen van de akkerbouwers. Brengt dat de aanvoer van aardappelen niet in het gedrang?

“Dat verwacht ik niet. Aardappelen blijft een interessant gewas voor de akkerbouwers om te telen. De aardappel kan de concurrentie met andere gewassen aan. Bovendien kunnen we extra aardappelen importeren uit de landen om ons heen, mocht dat nodig zijn.”

U hebt vóór Aviko onder andere gewerkt bij Procter & Gamble, Sara Lee en Royal Wessanen. Wat vindt u een verschil met de aardappelsector?

“De bedrijven die u noemt, doen heel veel aan innovatie. Ze zijn sterk gericht op waardecreatie en hun winsten zijn navenant. De marges in de aardappelverwerking zijn lager, terwijl de verwerking van aardappelen zeer kapitaalintensief is. Dat vraagt grote investeringen, terwijl de winstgevendheid bescheiden is.”

Hoe is dat te verbeteren?

“De consumenten en de afnemers van de aardappelsector hebben weinig ‘duurtebeleving’ bij aardappelproducten. Als we een betere kwaliteit leveren binnen aansprekende concepten, kun je een hogere prijs vragen. Die waardecreatie is belangrijk. Aviko is al goed op weg met merkenvorming. Maar waardecreatie vergt investeringen. De kosten gaan voor de baten uit. Daarom heeft Aviko een investeringsplan opgesteld om daaraan te werken.”

Wat trekt u aan in de aardappelsector?

“De aardappelsector is pluriform. De afzetmarkten liggen internationaal verspreid en dat maakt ze divers en complex. En de aardappel is een natuurproduct. Dat maakt de aanvoer minder goed voorspelbaar. Dat zagen we ook weer in het groeiseizoen van 2016. Die onvoorspelbaarheid vind ik het leukste. Verder trekt het me aan dat Aviko is gevestigd in West-Europa. Dat is de bakermat van de teelt en verwerking van aardappelen.”

Bron Boerderij