Als afnemers van granen klimaatdoelen opnemen in hun specificaties, speelt de graanhandel erop in.
De grootste uitdaging om aan nieuwe klimaateisen te voldoen, ligt bij de graanteelt. Daar is een omslag aanstaande én liggen ook de kansen. Ruud Tijssens, directeur Public & Cooperative Affairs van coöperatie Agrifirm, hield een gloedvol betoog op de Themadag Granen. Hij wees de graansector erop dat ze werk moet maken van de milieuafdruk van hun product(ieproces). En resultaten van hun inspanningen moeten ze doorgeven in de keten. Als partner in de graanketen gaat de handel er op twee manieren mee aan de slag.

Milieuvriendelijker transport
De handel en het bijbehorend transport zullen een eigen inspanning moeten leveren om de uitstoot van broeikasgassen te reduceren. Dat gebeurt. We kunnen wel zeggen dat transport per schip het meest milieuvriendelijk is en relatief weinig bijdraagt aan de milieuafdruk van granen. Maar we zien ook dat bijvoorbeeld het type brandstof voor verbetering vatbaar is. Schepen gaan andere brandstoffen krijgen, waarbij LNG het meest voor de hand ligt. Die omschakeling gaat niet snel, dat kent een lange horizon. De levensduur van een vrachtschip is 25 tot 30 jaar; ze worden hiervoor niet tussentijds vervangen.

De handel en het bijbehorend transport zullen een eigen inspanning moeten leveren om de uitstoot van broeikasgassen te reduceren. – Foto: AFP
De handel en het bijbehorend transport zullen een eigen inspanning moeten leveren om de uitstoot van broeikasgassen te reduceren. – Foto: AFP
Klimaatspecificaties koppelen
Daarnaast zal de handel vraag en aanbod bijeenbrengen. We kennen al een lijst met verschillende eisen die afnemers aan granen stellen. Denk aan ‘specs’ als kwaliteit van het eiwit, de veiligheid met afwezigheid van schimmelgifstof (als Aflatoxine B1, ZEA of DON), niet afkomstig uit recent ontbost gebied, geen genetische modificatie, biologisch geteeld of specifieke eisen aan welke chemische middelen mogen zijn gebruikt. In zekere zin vormen klimaateisen een nieuwe spec op deze lijst. Als brancheorganisatie zal Het Comité er niet actief in sturen. De markt brengt vraag en aanbod bijeen. Zoals het ook aan marktpartijen is om te zorgen dat ‘klimaatspecificaties’ aan elke graanpartij zijn te koppelen en zijn door te geven in de handelsketen.

‘Als je er niet vanuit ideële motieven in mee gaat, zullen kostenoverwegingen wel een stuwende rol gaan krijgen’

Nederlandse graanteelt
Klimaatdoelen is een van de duurzaamheidsaspecten waar de graansector mee te maken heeft. Je kunt het benaderen als nieuwe kostenpost. Maar er liggen vooral grote kansen. Denk aan slimmere technieken zoals gps, andere werkmethodes (bijvoorbeeld geen kerende bewerking), lichter materieel dat minder brandstof verbruikt. Op allerlei manieren zijn Nederlandse boeren er al volop mee bezig. Als je er niet vanuit ideële motieven in mee gaat, zullen kostenoverwegingen wel een stuwende rol gaan krijgen. Het is mijn overtuiging dat inspelen op klimaatdoelen nieuwe inzichten geeft die traditioneel denken en doen zullen doen verdwijnen.

Nederland verwerkt jaarlijks 10 tot 12 miljoen ton graan. We zijn sterk afhankelijk van importen en de internationale context van de graanhandel. – Foto: Peter Roek
Nederland verwerkt jaarlijks 10 tot 12 miljoen ton graan. We zijn sterk afhankelijk van importen en de internationale context van de graanhandel. – Foto: Peter Roek
Internationale context
De binnenlandse graanoogst kent een omvang van circa 2 miljoen ton. Nederland verwerkt jaarlijks 10 tot 12 miljoen ton. We zijn sterk afhankelijk van importen en de internationale context van de graanhandel. Dan zien we dat ‘klimaat’ elders in de wereld minder speelt. En dat er vanuit de internationale brancheorganisaties nog weinig aandacht voor is. Zeker in Brussel zullen we met onze organisatie Coceral aandacht hebben voor deze kwestie en opletten dat rekenmethodieken en eisen die daar worden uitgedacht aansluiting hebben bij onze praktijk. We gaan echter niet ‘aan het stuur zitten’; als handel zien we onszelf in dit opzicht als dienend aan de supply chain en ketenpartner die erin mee gaat. De bal ligt vooral bij de teelt: dáár ligt de grootste opgave om aan klimaatdoelen én nieuwe vraag van afnemers te voldoen.

Vliegwiel
Klimaateisen zullen ervoor zorgen dat we in toenemende mate met meer specifieke partijen graan te maken krijgen, die apart transport vereisen. Als het ertoe leidt dat we kleinere partijen verschepen, zal dat weer minder klimaatvriendelijk zijn. Ofwel, de beweging in de markt zal nieuwe vraagstukken en dilemma’s opleveren. Mijn achterban is er al mee bezig en staat in de startblokken voor klanten met specifieke vragen. Ik zie de klimaatdoelen dan ook als een vliegwiel. Dat is in gang gezet en zal zorgen voor steeds meer beweging in de gewenste richting.
Bron Boerderij