De krapte op de koolzaadmarkt werd afgelopen voorjaar zichtbaar. In Canada, ’s werelds grootste koolzaadproducent, schoten de prijzen voor termijncontracten voor juli door de 1.000 Canadese dollar (678 euro) per ton door lage voorraden en sterke vraag vanuit China. Canada had de laagste voorraad in acht jaar en zag de export in een jaar met een derde stijgen. De uitvoer naar China steeg met 62 procent.

Ook in Europa piekte de Parijse termijnmarkt Matif even met een vergelijkbare prijs, in de aanloop naar de afhandeling van het meicontract. Contracten voor augustus bewogen mee en noteerden op de piek 550 euro per ton om daarna te stabiliseren op waarden vlak onder de 500 euro.

Oliehoudende zaden

‘Het past in de trend die we zien bij alle oliehoudende zaden. China bouwt zijn veestapel weer op en in combinatie met het verwachte herstel van de economie zorgt dit ervoor dat soja al sinds vorig jaar een stijgende lijn laat zien. Andere oliehoudende zaden bewogen daarin mee’, zegt Peter van Dijk, marktspecialist bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl).

‘Aan die langdurige stijging is een eind gekomen, mede door hogere oogstverwachtingen. De markt heeft zijn knopen geteld en is teruggezakt naar het niveau van afgelopen winter, wat in vergelijking met voorgaande jaren nog steeds een hoog niveau is.’

Klein areaal

De Europese koolzaadoogst pakt dit jaar naar verwachting iets hoger uit dan vorig jaar. De productie in de EU27 wordt geschat op 17 miljoen ton, (+3,3 procent), bij een licht gekrompen areaal en een iets hogere opbrengst van net boven de 3 ton per hectare.

Europa is een importeur van koolzaad. Het areaal in Europa laat al jaren een dalende lijn zien, mede door het verbod op het gebruik van neonicotinoïden sinds 2014. Ook in Nederland is het areaal sinds 2013 afgenomen, van krap 3.500 hectare naar 1.700 hectare nu.

Oldambt

Vooral in het Groningse Oldambt zijn er telers die vasthouden aan de teelt en voor wie koolzaad nog een echt speculatief gewas is. Vaak beschikken ze ook over opslagfaciliteiten. Telers die hun koolzaad van oogst 2020 lang hadden bewaard, konden dit voorjaar profiteren van de prijspiek.

Handelaar Eddy Alfing van Alfing Granen in Termunterzijl meldt dat er van de oude oogst meer is opgeruimd dan normaal. ‘Op het hoogtepunt, medio april, zijn er zaken gedaan op 574 euro per ton. Voor de nieuwe oogst, op levering augustus-september, schommelden de prijzen in de afgelopen weken rond 485 tot 490 euro. Al met al is het een bijzonder seizoen.’

Vraagmarkt

Voorlopig is de markt voor oliehoudende zaden overduidelijk een vraagmarkt en zien marktanalisten geen aanwijzingen dat prijzen terugzakken naar het niveau van enkele jaren geleden. Ook de verwachte uitbreiding van het wereldwijde areaal koolzaad in 2021-2022 gaat daar volgens analisten geen verandering in brengen. Dat komt door de aanhoudende vraag in combinatie met de lage voorraden.

Wel is er richting de oogst enige prijsdruk te verwachten voor akkerbouwers in Europa. De ogen zijn ondertussen gericht op de belangrijkste teeltgebieden. In Canada zal de komende weken duidelijk worden welke invloed het droge, hete weer heeft voor de productie.