Wereldwijd wordt tot 10 procent van alle granen zoals tarwe, maar ook maïs tot biobrandstof verwerkt, zegt Matin Qaim van de universiteit van Bonn in NewScientist.   In de VS wordt een derde van alle verbouwde maïs omgezet in ethanol. Dat gaat dus over 90 miljoen ton mais, bijna het dubbele van de 50 miljoen ton die Oekraïne en Rusland exporteren, onder andere naar China, maar ook naar de intensieve veehouderij in Spanje of Nederland. In de EU wordt van 12 miljoen ton granen ethanol gemaakt, ongeveer 7% van de Europese graanproductie. Alleen bij de Waalse bio-ethanolproducent BioWanze wordt rond de 800.000 ton tarwe verwerkt. Ongeveer een derde van het Belgisch graanareaal dient als bio-massa voor BioWanze en het Aalsterse Thereos.

Ook importeert de EU 3,5 miljoen ton palmolie om tot biodiesel te raffineren. “Dat is bijna even veel als de hoeveelheid zonnebloemolie die we uit Oekraïne en Rusland halen”, zegt Qaim. Een Europese Richtlijn verplichtte de lidstaten om vanaf 2020 minimaal 10 procent van alle transportbrandstoffen hernieuwbaar te maken, in de praktijk wordt daarvoor bio-ethanol of biodiesel bijgemengd bij de fossiele equivalent. Vorige week was Tsjechië het eerste land om de verplichting om bio-ethanol toe te voegen te schrappen. De rechtstreekse aanleiding was het verlagen van de brandstofprijzen.

Zouden de VS en de EU hun van graan gemaakte ethanolgebruik met de helft reduceren, dan is daarmee de complete Oekraïense graanexport gedekt, berekende Princeton University. “Het is volstrekt immoreel om te proberen een energietekort op te lossen door een voedseltekort te creëren”, zegt Ariel Brunner van de NGO Birdlife International.

Met de hoge graan- en maïsprijzen raakt de verplichting om bio-ethanol bij te mengen de consument dubbel in de portemonnee; een volle tank en een volle winkelkar worden duurder.