Net zoals het verlangen naar regen groot is met deze langdurige droogte. Zeeuwen voeren water aan met vrachtauto’s en beregeningsinstallaties draaien waar dat kan op volle toeren. Over de brug over de Grevelingensluis bij Bruinisse rijden deze weken tankwagens af en aan. Zo’n 20 tot 30 auto’s pendelen van maandagochtend in alle vroegte tot zaterdag laat in de middag, dag en nacht met water op en neer tussen de Noorder-Krammer en landbouwpercelen op Schouwen-Duiveland. Op het eiland is, op enkele zoetwaterbellen na, het water te zout om mee te irrigeren. Dus wordt zoet water in droge periodes met de vrachtauto aangevoerd. Kosten € 90 à € 95 per auto (35 kuub) per uur in 24-uursdienst; ofwel iets meer dan € 2,50 per kubieke meter. Daarmee komt een buitje van 25 millimeter al gauw op € 1.000 per hectare. Alleen al € 625 aan transportkosten voor het water. Daar komen dan nog de kosten van tussenopslag en van de haspelinstallatie bovenop. Als de vrachtauto tenminste binnen het uur op en neer kan (kwartier laden, kwartier heen rijden, kwartiertje lossen, kwartier terug). Want hoe westelijker op het eiland, hoe duurder het water wordt. Om zuiniger met het water te kunnen omspringen (‘met een kanon verlies je meer door verdamping’) en om onafhankelijker te zijn, heeft uienteler Jan van Klinken in Nieuwerkerk op de valreep nog druppelslangen in zijn plantuien gelegd. Vanuit een mest/waterzak van 350 kuub geeft hij de plantuien nu eens per twee dagen enkele millimeters water. Meteen na het leggen van de slangen was dat een paar dagen twee keer per etmaal een beetje. .Het was al gauw duidelijk dat het niet bij één keer water geven zou blijven., vertelt Van Klinken. .Daarom hebben we nog gauw druppelslangetjes tussen de uienplanten gelegd. Begin juni kon dat nog net. Het gewas reageert er goed op.. Van Klinken had anders zeker twee keer met een haspelinstallatie moeten beregenen. Droogte is wel hét thema als we in de week voorafgaand aan de langste dag rondgaan langs percelen om te zien hoe de akkerbouwgewassen erbij staan. Eigenlijk is het droogte-na-nattigheid. Waar gewassen er armetierig bijstaan, wordt dat geweten aan de combinatie van nat en koud en van de droogte. Waarbij lang nat en lang koud zeker zo zwaar wegen als de huidige droogte. Vaak zit de wat vochtiger grond namelijk niet eens zo diep. Bijvoorbeeld aardappelen, graangewassen en suikerbieten die eenmaal zijn aangeslagen en contact hebben met de ondergrond, staan er nog helemaal goed bij. Al wordt overal wel gefantaseerd over twee nachten na elkaar 15 millimeter regen en dan na een week weer twee van zulke nachten.

Minder aardappelen en uien
Voorzitter Teun de Jong van de Nederlandse Akkerbouwvakbond (NAV) verwacht dat als gevolg van een nat voorjaar en daarna de sterk drogende wind uit het noorden en oosten de opbrengst van uien en aardappelen een derde minder zal zijn. Door het natte voorjaar konden veel uien en aardappelen een maand later worden gepoot dan gebruikelijk. Daardoor zijn de planten en wortels nu nog klein. .Door het natte voorjaar zou je denken dat er veel vocht in de grond zit, maar je hebt voor bevochtiging bovenin nog regelmatig regen nodig. Voor wat betreft beregening, opvallend is dat in de kustgebieden waar wél beregend kan worden, het voor telers inmiddels de normaalste zaak van de wereld is geworden om toch over EC-waardes van hun beregeningswater te spreken. (EC = Electric Conductivity = elektrische geleidbaarheid = een maat voor het zoutgehalte). Ze houden die nauwlettend in de gaten; naarmate ze meer water aan de ondergrond onttrekken, loopt de EC-waarde op tot op een gegeven moment een niveau waarop het water te zout is om mee te beregenen. Dat speelt ook in delen van Flevoland als het gaat om grondwater. Het beeld is dat iedereen daar onbeperkt kan beregenen, de afgelopen weken draaiden daar de regeninstallaties ook volop. Maar bijvoorbeeld omgeving Lelystad is een gebied waar telers al terughoudend zijn met beregenen uit een bron, omdat de EC-waarde te hoog is. Oppervlaktewater is wel op veel plaatsen beschikbaar, maar ook niet overal eindeloos. Bovendien mag oppervlaktewater nergens gebruikt worden voor het beregenen van pootgoed in verband met risico op bruinrotbesmetting.

Enorme verschillen
Wat dit jaar opvalt, veel meer dan in andere jaren, zijn de enorme verschillen tussen percelen. Een week geleden werden de eerste pootaardappelen geselecteerd terwijl de laatste percelen werden gefreesd. De laat gezaaide gewassen, vooral op de zware grond, ogen door de droogte armzalig, maar de percelen met wat voorsprong, bieten, uien, aardappelen, staan er mooi op. .Gewassen die eenmaal aan de groei zijn, gaan door., vertelt teeltadviseur Wilko Wingelaar van Agrifirm als we in het Land van Altena wat percelen langslopen. Wingelaar kan goede percelen aanwijzen, maar ziet ook genoeg percelen met aardappelen, uien en bieten die er niet goed voorstaan. .Opmerkelijk in wintertarwe is regelmatig een flinke aantasting door het vergelingsvirus, overgebracht afgelopen najaar door luizen. Dit voorjaar is het door luizen ook wel binnen percelen verspreid. Daarentegen is vanuit België, waarvandaan vaak goed en veel gewaarschuwd wordt, vrij weinig gewaarschuwd. Gele bladeren, uitmondend in roodachtige punten. Pleksgewijs kan het, als het er goed inzit, wel een halve opbrengst kosten. Wat ik ook zie, is dat dit natte, koude voorjaar de beestjesdruk, vanuit een in de herfst op klei niet ondergewerkte groenbemester, behoorlijk is geweest en bieten en uien daar last van hebben gehad. Niet-kerende grondbewerking kan ook een keerzijde hebben.. Wingelaar toont een perceel suikerbieten waarvan grote stukken zijn overgezaaid. .Daar stonden geen 40.000 planten per hectare, bij lange na niet.. Ook in dit Brabantse deel van het Zuidwesten moeten aardappelen worden overgepoot, als gevolg van opkomstproblemen door rot pootgoed. Moederknollen worden volledig verslijmd in de rug teruggevonden. In het noorden van het land, in Friesland in het Bildt, in Groningen in het Hoge Land en deels ook in Drenthe, staan veel bieten en uien er naar omstandigheden mooi op. Overal in Nederland is een groot deel van de uien pas in mei gezaaid. Uien bollen rond de langste dag en dat is dit moment. Voor de percelen waar de uien er nu met 3-4 pijpjes op staan, komt dat goed, maar van de uien die dat stadium nog niet hebben bereikt, kan helaas geen mooie opbrengst meer worden verwacht. De luizendruk is dit jaar hoog: in de uien speelde de bonenvlieg al vroeg parten. Die dient zich twee weken eerder aan dan de uienvlieg en gedijt goed op kleine uienplantjes in combinatie met droog weer. .Met name in het randgebied van de Noordoostpolder met lichte grond en delen van Drenthe is de druk hoog., vertelt Jaap Jonker, directeur van De Groene Vlieg. Daar ontkomen telers er niet aan om een chemische bestrijding in te zetten. Zijn er in een intensief teeltgebied te veel percelen waar geen steriele insecten worden ingezet, dan gaat het mis.

Prijs pleister op de wonde
Extreem weer . afwisselend veel te nat en veel te droog lijkt het nieuwe normaal te zijn geworden. Dit voorjaar is het zoveelste op rij dat droogte telers zorgen baart. Niet voor niets dat op zo veel akkerbouwbedrijven watermanagement vaste voet aan de grond krijgt. En dan breder uitgelegd dan alleen een haspelinstallatie achter de hand hebben. Nu is het in het hele land droog en telers smachten dus naar die malse, maar milde buien. Tegelijk erkennen ze het bekende gevolg van droogte: mindere groei dus krapte, dus oplopende prijzen voor vrije producten. Dat is ook wel weer een pleister op de wonde. Voor plantuien zijn zaken gedaan voor € 15.000 per hectare. Bedragen van € 16.000 tot € 17.000 klinken ook en zelfs € 18.000 per hectare plantuien is al gehoord. Winterplantuien: € 20.000 per hectare geboden, de teler kijkt het nog even aan. Zaaiuien uit de schuur in december: € 45 per100 kilo. Bij aardappelen van hetzelfde laken een pak. Voor fritesaardappelen van oogst 2023 op levering in april 2024 wordt op de termijnmarkt bijna € 30 per 100 kilo betaald. De actuele prijs voor aardappelen van oogst 2022 ging vorige week in Nederland en België door € 60 per 100 kilo. Ongekend hoge prijzen voor aardappelen, nog maar kort geleden gold € 30 à € 35 per 100 kilo als een bovengrens. En het groeiseizoen moet voor verschillende gewassen in feite nog beginnen.

Bron: Food + Agribusiness