Aardappeltermijnmarkt is op sterven na dood
Akkerbouw betreurt wegvallen barometer, ‘marktwerking wordt minder’ Doetinchem – Het einde nadert voor de aardappeltermijnmarkt. De regels om in termijncontracten te handelen zijn voor zowel kopers als verkopers dusdanig aangescherpt, dat de handel bijna onmogelijk wordt voor de gewone boer. De akkerbouwsector betreurt het als de termijnmarkthandel in aardappelen wegvalt. De afwikkeling van contracten werd voorheen probleemloos door Binck-Bank gedaan. In augustus 2019 werd Binck Bank overgenomen door Saxo Bank. In 2022, toen Saxo in zag dat 90% van de aardappeltermijnmarkt over het platform van Saxo werd verhandeld, werden de eisen door Saxo aangescherpt vanwege het in hun ogen toegenomen risico. Om die reden heeft beurshandelaar DCA-Finance een nieuwe route opgetuigd voor de financiële verwerking van transacties. Er kan binnenkort via het Britse investeringsbedrijf ADM Investor Services International Limited (ADMISI) in agrarische termijncontracten worden gehandeld. Dat is echter alleen interessant voor hele grote telers, handelsbedrijven en fritesbedrijven, aangezien minimaal € 100.000 verzekeringskapitaal moet worden gestort op de termijnmarktrekening. En dat is voor de meeste telers niet haalbaar.
Posities omzetten kost tijd
“Alle gebruikers van de aardappeltermijnmarkt zijn door Saxo Bank buitenspel gezet,” zegt Jan Kraak, directeur van De Vries en Westermann. “Dit was volgens mij niet nodig geweest als Saxo bij de overname van Binck-Bank drie jaar geleden gelijk had gezegd dat ze er in 2023 mee wilden stoppen. En alle betrokken partijen de gelegenheid hadden gegeven om alternatieven te zoeken. Saxo heeft ons sinds begin 2022 een jaar lang misleid met berichtgeving dat ze met zwaardere voorwaarden de aardappeltermijnhandel in stand zouden houden. Toen eind maart bekend werd dat DCA in zee ging met ADMISI heeft Saxo abrupt besloten de handel in aardappeltermijncontracten per 1 juli 2023 niet meer te faciliteren. Hierdoor wordt een grote groep aardappeltelers die gebruikmaakten van de termijnmarkt gedupeerd en hebben geen mogelijkheden om dekking te zoeken voor hun product.”
DCA Finance zal na goedkeuring van De Nederlandse Bank (DNB) worden overgenomen door ADMISI, waarmee het Britse investeringsbedrijf na de brexit weer meer voet aan de grond krijgt op het Europese vasteland. Het Britse investeringsbedrijf is groot in de handel in energie en andere commodities en wil graag groeien in EU-landen. Dat kan nu. Burgers: “De aardappeltermijnmarkt ligt nu in een soort coma. Ik ga ervan uit dat, als het belang en de behoefte van de termijnmarkt groot genoeg is, deze weer op gang komt. Want voor de nieuwe oogst is er anders geen referentie meer.”
Kraak: “ADMISI richt zich op corporate klanten en snijdt met strenge voorwaarden 95% van de boerenklanten weg, die wel heel belangrijk zijn voor de prijsvorming op de termijnmarkt. Of vervolgens de European Exchange (EEX) het aardappelcontract blijft noteren zal sterk afhankelijk zijn van de hoeveelheid posities die wordt ingenomen.”
Vanuit de sector wordt de beperkte handel op de termijnmarkt als een verlies gezien. “We hebben nog een uiterste poging gedaan dat de Rabobank de voorwaarden van Saxo Bank zou overnemen, maar de Rabobank vond het risico te groot”, zegt LTO-akkerbouwbestuurder Hendrik Jan ten Cate. “Ik vind deze ontwikkeling heel erg jammer, want de vrije aardappelteelt wordt steeds lastiger. Bij een hoge prijs mis je de termijnmarkt niet, maar als een hoge prijs wegvalt – en dat gaat zeker een keer gebeuren – kan de termijnmarkt soms net het verschil maken. Bij hoge contractprijzen zie je dat verwerkers minder makkelijk veel aardappelen op contract vastleggen. Misschien ontstaan er nog initiatieven voor meeleveraardappelen, bijvoorbeeld in een soort poolsysteem, maar dat is nu niet aan de orde.”
Marktwerking wordt minder
“Niemand ziet de noodzaak ervan in om nu iets nieuws op te tuigen,” geeft Bert Timmermans aan, bestuurslid van de Northwestern European Potato Growers (NEPG). “De levensvatbaarheid van de termijnmarkt komt onder druk. Wij zijn daar zelf ook debet aan, omdat we de laatste jaren minder hebben gehandeld. Dat komt mede omdat het aandeel contractteelt groter is geworden. Het is daardoor commercieel minder interessant om de aardappeltermijnmarkt in de benen te houden. De eisen van clearinghuizen zijn flink aangescherpt, waardoor de gewone boer niet meer meedoet. Het betekent per saldo dat de marktwerking minder wordt en dat is een slechte zaak.”
Bron: Food + Agribusiness