maand oktober sinds de start van de neerslagmetingen viel in Nederland gemiddeld 150 millimeter neerslag, waar dat normaal 75 millimeter is. Regionaal, vooral in het Westen en Noordwesten, gaf oktober 200 millimeter of zelfs nog meer. November is erg nat begonnen, in het kustgebied van Noord- en Zuid-Holland is er alweer 100 millimeter bij gekomen. De aardappeloogst was al twee tot drie weken later omdat aardappelen in het natte en koude voorjaar pas later gepoot konden worden. De vele regen van nu maakt de late oogst erg moeilijk. Het land is onbegaanbaar. Een rondgang langs deskundigen levert een beeld op van een moeizame aardappeloogst. In Midden-Drenthe en Zuidoost-Friesland zit 30 tot 40% van de aardappelen nog in de grond, schat Harm de Boer, adviseur bij Delphy. In het Zuidwesten is nog zo’n 20 tot 25% van de aardappelen niet geoogst, zegt Bram de Visser, verkoopleider bij CZAV. Dat percentage verschilt wel per gebied. Het gaat ooral om de laatrijpende rassen. De oogst is zeker nog niet verloren, aldus De Visser. Er komt wel wat rot in, maar dat is volgens hem nog niet echt problematisch. Aviko Potato meldt in een oogstoverzicht begin november/eind oktober dat bij hen landelijk gezien op 3 november ruim 80% van de aardappelen was gerooid. Beide voorgaande jaren waren op die datum nagenoeg alle aardappelen van Aviko de grond uit. Ook in omliggende landen ligt de oogst ver achter op het schema van 2021 en 2022. In Oost-Flevoland is de oogst het verst gevorderd met rond 95%. Gelderland (70%), Noord-Nederland ruim 75%) en het Zuidwesten (krap 75%) blijven daarbij achter. Aviko ziet op veel plekken wel kwaliteitsproblemen bij aardappelen in de bewaring en adviseert telers hier goed op te letten en actie te ondernemen. In het Noorden lijkt de situatie plaatselijk het nijpendst. Of er percelen verloren gaan, is moeilijk te zeggen, geeft Delphy-adviseur Roelof Naber aan. “In principe kunnen aardappelen in de grond blijven, maar dan moet het niet nog natter worden en zeker niet gaan vriezen.” In een zachte winter kun je volgens hem tot in februari nog wel aardappelen oogsten. Van het bietenareaal moet nog63% worden gerooid, meldde Cosun eind vorige week. De oogst loopt door, al is het wel een natte onderneming, zegt Arno Huijsmans van Cosun Beet Company. “Als gevolg van de regen kan momenteel niet iedereen bieten rooien. Door creatief plannen en een goede afstemming met telers lukt het wel om voldoende aan te leveren, zodat de fabrieken op volle capaciteit kunnen blijven draaien.” Cosun meldt dat gereedligdata bij bepaalde opladers meer kunnen fluctueren, omdat de laadvolgorde kan wijzigen als percelen onberijdbaar blijken. Het tarragehalte van de bieten is door de natte rooiomstandigheden gestegen naar gemiddeld 11,4%, meldt de bietenverwerker. Met de uien gaat het beter, die waren op de meeste plekken op tijd binnen, zegt Naber. Ook De Groot en Slot heeft 99% van de uien binnen, laat verkoopleider Bart Schriever weten. Alleen in het Noorden (Friesland en Groningen) liggen op enkele percelen nog uien. Niet alleen de oogst van rooivruchten heeft hinder van de nattigheid, ook de inzaai van wintertarwe heeft er last van. Volgens De Visser van CZAV is in het Zuidwesten 30 tot 40% van de wintertarwe gezaaid. Er moet dus nog veel gebeuren, maar voorlopig komt van zaaien niets. Voor wintertarwe is het nog niet te laat, zaaien in december kan ook goed. Het is wel de vraag onder welke omstandigheden dan gezaaid kan worden, aldus De Visser.
Ruim helft Noord-Ierse aardappelen verloren De problemen beperken zich niet tot Nederland. Ook in het Verenigd Koninkrijk is het veel te nat. In Noord-Ierland zit 55 tot 60% van de aardappelen nog in de grond. Na de hevige stormen en regens van de afgelopen weken moet het grootste deel daarvan als verloren worden beschouwd, schat de Ulster Farmers Union (UFU). “Aardappeltelers die nog gewas in het veld hebben, kijken nu tegen een total-lossscenario aan. Het water staat zo hoog dat de knollen beginnen te rotten. Het percentage dat nog te redden lijkt, is nul”, aldus vicevoorzitter John McLenaghan na een bezoek aan enkele akkerbouwers. UFU heeft alle politieke partijen in de regio aangeschreven om aandacht te vragen voor het lot van de telers. De bond hoopt dat de Britse regering zal bijspringen om het seizoen te redden. Aardappeltelers in dit deel van het land werden eerder meegenomen in een steunplan na corona en de sector hoopt dat dat voorbeeld ook nu gevolgd zal worden, aldus de Noord-Ierse boerenbond.

Bron: Food + Agribusiness, 8 november 2023