‘Aardappelcontracten schakelen de vrije markt uit’
De markt heeft altijd gelijk, want het is een kwestie van vraag en aanbod. Maar klopt dit wel?
Waar gaat de aardappelprijs van oogst 2019 naartoe? In 2 weken tijd is de Belgapom-prijs gezakt van 20 cent naar 12,5 cent, een daling van maar liefst 42%. Ook de termijnmarkt is gezakt van 21 naar 13 cent, een daling van 38%. Wat is er aan de hand? Sommige mensen roepen: de markt heeft altijd gelijk, want het is een kwestie van vraag en aanbod! Maar klopt dit wel?
Boeren hebben meer aardappelen vastgelegd
De meeste fritesfabrieken hebben zich aardig ingedekt met contracten. Veel aardappelboeren waren bang dat er in 2019 meer aardappelen zouden komen. De contractprijzen voor oogst 2019 waren beter dan voor oogst 2018. En na een goed jaar komt vaak een slecht jaar. Dus veel boeren hebben meer aardappelen vastgelegd. Ook de fritesfabrieken wilden graag meer vastleggen, want voor een prijs van 10 cent (af land) per kilo kunnen ze op de wereldmarkt goed concurreren.
Meer vroege aardappelen gecontracteerd
Omdat de fritesfabrieken bang waren voor een gat in het begin van het seizoen, zijn ook meer vroege aardappelen gecontracteerd. Bij gunstige weersomstandigheden in augustus kan op veel percelen de hoofdoogst toch nog een gemiddelde opbrengst opleveren. Dit geldt overigens niet voor de gebieden die de hele zomer al met flinke droogte te maken hebben gehad. Mede hierdoor zijn de fritesfabrieken niet echt actief op de markt aan het bijkopen.
In het begin stond de termijnmarkt hoog, dus hebben veel boeren met een klikcontract ook al geklikt
Doordat in het begin de termijnmarkt hoog stond, hebben veel boeren met een klikcontract ook al geklikt. Omdat fritesfabrieken die met klikcontracten werken ook op de termijnmarkt zaken doen, en zodoende al contracten gekocht hadden op de termijnmarkt voor 15 à 16 cent per kilo, doen ze deze weer in de verkoop zodra boeren geklikt hebben. Dit veroorzaakt een prijsdaling op de termijnmarkt. Bij een zakkende termijnmarkt raken diverse boeren in paniek en klikken snel nog meer af. Dit creëert een sneeuwbaleffect, wat een negatieve stemming nog meer in de hand werkt.
Enkele grote kopers beïnvloeden markt
De stelling dat de markt altijd gelijk heeft, gaat al diverse jaren niet meer op. Aangezien de markt door enkele grote kopers sterk wordt beïnvloed en bewust dan wel onbewust wordt aangestuurd, is van een reële markt geen sprake meer. Een goede vrije markt werkt het beste bij veel aanbieders en veel vragers. Het aantal vragers is bij de binnenlandse fritesaardappelmarkt te beperkt, vooral als er al op voorhand zoveel contractueel is vastgelegd.
Momenteel wordt de markt te veel gemanipuleerd door enkele grote jongens
De Autoriteit Consument en Markt (ACM) laat een onderzoek instellen naar de prijsvorming van diverse agrarische producten op verzoek van landbouwminister Carola Schouten. Halverwege 2020 zal het Wageningen Economic Research (voormalige LEI) met de rapportage komen. In 2014 en 2009 heeft men al zo’n zelfde onderzoek gepubliceerd. Hopelijk wordt nu niet met losse flodders geschoten. Dit om een eerlijkere prijsvorming te rechtvaardigen. Want momenteel wordt de markt te veel gemanipuleerd door enkele grote jongens.
Bron Boerderij