‘Alleen samen lossen we problemen coronacrisis op’
De afwikkeling van seizoen 2019 ziet er voor veel akkerbouwers ineens totaal anders uit. Tot begin maart leek het erop dat het dan wel niet een geweldig seizoen zou worden, maar toch wel redelijk zou aflopen.
Vanaf eind februari, toen Corona om zich heen begon te grijpen, tekende zich al een reactie af op de akkerbouwmarkten. Na afkondiging van de intelligente lockdown op 15 maart, kwam de zaak pas flink in beweging. De consumenten begonnen te hamsteren, de aandelenmarkten en de olieprijs storten volledig in en daarmee ook de graanprijs en de suikerprijs. De graanprijs krabbelt inmiddels weer op.
Fritesaardappelen
Al snel werd duidelijk dat de fritesaardappelsector het hardst geraakt is. De Nederlandse friet gaat voor een klein deel naar de supermarkten en die afzet is nog goed.
Het overgrote deel gaat echter naar het ‘buiten de deur eten’. Nu de horeca nog wel even gesloten blijft en de evenementen voorlopig zijn afgelast, is dat segment vrijwel volledig weggevallen.
Toen deze situatie zich begon af te tekenen heeft, op initiatief van de BO Akkerbouw (de Brancheorganisatie Akkerbouw), de gehele aardappelketen (teelt, handel en industrie) op 19 maart een eerste telefonisch overleg plaats gehad.
Voor minstens 1 miljoen ton consumptieaardappelen moet een andere bestemming gevonden worden
Een eerste inventarisatie toonde dat van de 1,5 miljoen ton consumptieaardappelen die begin maart nog bij akkerbouwers in de schuur lag, er maar een klein deel nog normaal kan worden verwerkt en afgezet. Voor minstens 1 miljoen ton moet een andere bestemming gevonden worden. Met dit beeld had minister Schouten ook informatie voor de Europese Raad van de ministers van landbouw van die week daarna.
Hoe nu verder?
Gelukkig was direct voor alle partijen duidelijk dat een dergelijk probleem alleen samen met de gehele keten is op te lossen.
Het probleem was fysiek: wat doe je met al die aardappelen? Maar ook financieel: voor aardappelen die in maart nog in de schuur liggen heeft een teler per hectare al bijna € 8.000 aan kosten gemaakt.
Een markt is altijd onvoorspelbaar, maar een dergelijke marktontwikkeling had niemand kunnen verwachten.
De keten werkt, in samenwerking met het ministerie, naarstig aan een oplossing. Een aantal zaken is hierbij belangrijk:
• Het moet voor de teler duidelijk zijn dat alle aardappelen sowieso de schuur uit gaan.
• Er moeten nog zoveel mogelijk aardappelen ‘normaal’ verwerkt en afgezet worden.
• De rest van de aardappelen moet het liefst nog in de voedselketen een plek vinden en anders richting vergisting, of iets dergelijks.
• De keten zal zich tot het uiterste inspannen om voedselverspilling te vermijden. De FAO waarschuwt al voor wereldwijde voedseltekorten door de coronacrisis.
Inzet regeling: akkerbouwbedrijven moeten overleven
Deze situatie gaat de gehele keten geld kosten, dat lijkt onvermijdelijk. Een regeling moet als inzet hebben dat bedrijven dit wel moeten kunnen overleven.
Daarbij zouden de overheden in ons land en de EU twee dingen moeten bieden: de ruimte om de nodige afspraken in de keten te mogen maken en een financiële ondersteuning voor de kosten die door de telers niet meer zijn te dragen.
Benefrietactie
Om zelf ook proactief te zoeken naar een goede bestemming voor de aardappelen, worden nu allerlei initiatieven opgezet, waaronder een brainstorm die de NAV hield met partijen uit de markt en influencers. Op 31 maart is daarnaast door de BO Akkerbouw de Benefrietactie gestart.
Producenten Organisatie Consumptieaardappelen
De POC is nog in de opbouwfase en gelukkig is er vanaf het begin met alle organisaties in de gehele keten goed samengewerkt.
Deze crisis laat zien dat het van groot belang is dat de aardappeltelers ook een organisatie hebben waarin ze hun krachten bundelen en zo nodig snel gezamenlijk maatregelen kunnen nemen om de schade te beperken.
Nu geldt meer dan ooit: samen sta je sterker!
Bron: Boerderij