Een prijs van gemiddeld 36,05 euro per ton suikerbieten houdt niet over voor de Nederlandse akkerbouwers. Deze prijs resulteert in een gemiddelde financiële opbrengst van 2.960 euro per hectare. Dat is benedengemiddeld en laat zien dat er in de bietenteelt ook in 2019 net als vorig jaar weinig is verdiend.

‘We hebben te maken met de naweeën van het beëindigen van de marktordening voor suiker in de Europese Unie’, verklaart directievoorzitter Albert Markusse van Cosun.

Quotum

‘Na het afschaffen van het quotum in 2017 is in korte tijd de suikerproductie sterk gestegen. Dat had desastreuze gevolgen voor de prijzen op de wereldmarkt. Door deze crisis zijn in Europa acht fabrieken gesloten en is het areaal suikerbieten behoorlijk teruggeschroefd.’

Markusse gaf vorige week tijdens een persbijeenkomst op het hoofdkantoor van Cosun in Breda samen met bestuursvoorzitter Dirk de Lugt tekst en uitleg bij de jaarcijfers van de landbouwcoöperatie. Zij gaven daarbij een toelichting op de magere suikerjaren en de gevolgen daarvan voor Cosun.

Geconsolideerde omzet

De geconsolideerde omzet van Cosun over 2019 komt uit op 2,046 miljard euro. Dit is vrijwel gelijk aan het voorgaande jaar, maar ruim 3 procent lager dan in 2017.

Het nettobedrijfsresultaat steeg afgelopen jaar van 1 miljoen euro tot 20 miljoen euro. Dat is een mooie winst, maar staat nog niet in verhouding tot de jaren 2016 en 2017. Toen noteerde Cosun winstcijfers van respectievelijk 56 miljoen euro en 75 miljoen euro.

Plus via ledentoeslag

Over het jaar 2019 wordt in de bietenprijs een ledentoeslag uitbetaald van 39 miljoen euro. Markusse en De Lugt wijzen erop dat juist die ledentoeslag de uitbetalingsprijs voor suikerbieten een stuk aantrekkelijker maakt nog dan in omringende landen.

‘Voor quotumbieten is de basisprijs 32,50 euro per ton en zorgt de ledentoeslag voor een plus. In de rest van Europa moeten telers het doen met bietenprijzen variërend van 22 tot 25 euro per ton. Dat zorgt voor spanningen tussen telers en suikerproducenten’, zegt De Lugt.

Crisis

Als gevolg van de crisis op de suikermarkt daalde het aandeel van Suiker Unie in de geconsolideerde omzet van Cosun van 41 procent in 2017 naar 32 procent afgelopen jaar. Cosun presenteert nooit de exacte winst- en verliescijfers van de afzonderlijke dochterondernemingen, maar de bestuursvoorzitter erkent wel dat Suiker Unie in 2019 voor het tweede jaar op rij rode cijfers heeft moeten schrijven.

‘Wel is het verlies minder groot dan in 2018 en verwachten we volgend jaar ook in suiker weer winstgevend te kunnen zijn.’

Moederbedrijf

Kijkend naar het aandeel in de omzet, dan is Suiker Unie als moederbedrijf binnen Cosun de laatste jaren overvleugeld door dochter Aviko. De fritesfabrikant is sinds vorig jaar verantwoordelijk voor de grootste omzet met in 2019 een aandeel van 45 procent. Overigens zijn de kapitaalsintensieve fabrieken van Suiker Unie nog steeds wel goed voor 49 procent van het totale geïnvesteerde vermogen in Cosun.

Aviko realiseerde afgelopen jaar de grootste groei in omzet en het beste bedrijfsresultaat ooit. Na de krappe aardappeloogst in 2018 heeft de verwerker optimaal kunnen profiteren van de hoge verkoopprijzen.

‘Aviko had het voordeel dat veel aardappelen zijn gecontracteerd in gebieden waar beregend kan worden. Verder zijn al in een vroeg stadium grote volumes aardappelen bijgekocht om te kunnen voldoen aan de groeiende vraag naar verwerkte producten’, meldt Markusse.

Huisdiervoeding

Van de overige bedrijfsactiviteiten in Cosun heeft vooral diervoederfabrikant Duynie een uitstekend jaar achter de rug met meer omzet en een beter resultaat dan in 2018. Duynie verstevigt volgens de directievoorzitter continu zijn marktpositie. Dit jaar is er een verkoopkantoor bij gekomen in Polen en verder breidt de tak die zich bezighoudt met huisdiervoeding snel uit.

Inulineproducent Sensus heeft net als Suiker Unie te maken met lage verkoopprijzen. Ook de winsten voor deze bedrijfsactiviteit staan daardoor onder druk. Er is wel sprake van een lichte stijging van de omzet. Dat heeft onder meer te maken met een groeiende behoefte aan suikervervangers. Cosun gaat ervan uit dat de vraag naar inuline op de wereldmarkt elk jaar groeit met 3 tot 5 procent.

Zorgenkindje

Markusse noemt groente- en fruitverwerker SVZ een zorgenkindje vanwege een lagere omzet en tegenvallend resultaat in 2019. ‘We zijn voor SVZ afhankelijk van kwetsbare productieprocessen. Dat uitte zich afgelopen jaar in tegenvallende oogsten. Daardoor waren de inkoopprijzen relatief hoog en dat ging ten koste van de marge. Bovendien werden we geconfronteerd met productieproblemen op de verwerkingslocatie in de Verenigde Staten.’

Komend jaar staat volgens de directievoorzitter voor SVZ volledig in het teken van winstherstel. Een plan van aanpak wordt uitgevoerd om veranderingen in de organisatiestructuur door te voeren. Er is in elk geval behoefte aan een betere afstemming tussen inkoop en verkoop, meldt Markusse.

Vooruitzichten

Over de vooruitzichten voor Cosun in 2020 en 2021 zijn Markusse en De Lugt overwegend positief. De Lugt meldt dat de verkoopcontracten voor Suiker Unie vanaf 2020 alweer verbeteren.

‘Op de wereldmarkt verwachten analisten voor de komende jaren producties die lager zijn dan het verbruik. Verder zien we in de EU een dalend areaal suikerbieten en dus zullen we op de Europese markt voorlopig niet overspoeld worden met suiker.’

Groei in China

Voor Aviko gaat Cosun uit van een aanhoudende omzetgroei. Maar waarschijnlijk is die groei wel iets bescheidener dan het afgelopen jaar, aldus De Lugt. De fritesfabrikant hoopt onder meer met een belang van 90 procent in een nieuwe fritesfabriek optimaal te profiteren van de groeimogelijkheden in China. De ontwikkelingen in Azië worden voorlopig afgeremd vanwege het coronavirus.

Bij de bespreking van de financiële resultaten benadrukt Markusse dat Cosun financieel een stabiele basis heeft en vrijwel schuldenvrij kan opereren. ‘We sluiten als coöperatie twee magere jaren af en willen de komende jaren in omzet weer stappen vooruitzetten.’

Investeringsagenda

De plannen voor de komende jaren worden ondersteund met een stevige investeringsagenda, zoals Markusse dat omschrijft. ‘We schrijven jaarlijks 100 miljoen euro af op productiemiddelen, maar zorgen ervoor dat we steeds een groter bedrag weer investeren in nieuwe en efficiëntere productielijnen en onder meer in energiebesparing.’

Een belangrijke investering voor Suiker Unie betreft een demofabriek voor het winnen van planteiwitten. Verder bouwt Aviko in het Belgische Poperinge een fritesfabriek met een verwerkingslijn voor aardappelvlokken en komt er voor Duynie speciaal voor gedroogde ingrediënten in huisdiervoeding een nieuwe productielocatie in Cuijk.