Dagprijzen en pool aardappelen zonder voorverkoop
Wat was de beste afzetstrategie voor fritesaardappelen van oogst 2018 en wat bracht een hectare op. De Boerderij-systeemvergelijking laat het zien.
Voor de zesde keer alweer presenteert Boerderij een systeemvergelijker waarbij een fictieve partij Innovator via 5 verschillende combinaties van een of meer afzetvormen wordt afgeleverd.
De grilligheid van de markt en vooral ook van het weer is voor veel telers reden om fritesaardappelen via 2 of meer afzetvormen te vermarkten. Om op die manier in ieder geval de kosten voor pootgoed, mechanisatie en gewasverzorging proberen te dekken en risico’s te spreiden.
Aardappelen oogsten gebeurde vorig jaar onder zeer droge omstandigheden – foto: Hans Prinsen.
Grote verschillen contract- en poolprijzen
Aardappelhandelshuizen en poolbeheerders die meerdere afzetvormen aanbieden, merken dat de belangstelling daarvoor toeneemt. Daarop zijn ook de (pool-)prijzen van het voorgaande seizoen en de prijsvorming gedurende het lopende seizoen sterk van invloed.
Zo zorgden de slechte dag- en poolprijzen voor oogst 2017 voor meer belangstelling voor bodempools en vaste prijscontracten. De vermarkting van oogst 2018 kon profiteren van hoge prijzen die bovendien lange tijd stabiel hoog bleven. Dit leidde tot grote verschillen tussen contract- en poolprijzen.
Er is gekozen voor de 5 populairste afzetvormen
De lage opbrengsten en de hoge prijzen zorgden er ook voor dat relatief weinig overtonnen en vrije aardappelen in de pool zonder voorverkoop terecht kwamen. Lukte dat wel, dan leverden die heel goede prijzen op.
Om het uitgebreide aanbod afzetvormen te vergelijken, is gekozen voor de 5 populairste afzetvormen. Dit zijn: (combinaties van) telen op contract- ofwel vaste prijzen, pools met en zonder voorverkoop en vrije verkoop op dagprijs.
De kortingen, vergoedingen en toeslagen zijn gelijk aan die in het poolprijzenoverzicht, tenzij andere (waarden) van toepassing zijn. Zo is de kwaliteitstoeslag bij Nedato afhankelijk van de afzetvorm en van de basisprijs, en bij Aviko Potato van de afzetvorm en de leveringsweek.
5 afzetstrategieën
De fictieve Boerderij-partij is bepalend voor de netto-opbrengst en bevat 50 ton Innovator-aardappelen die qua maatsortering en grond- en aardappeltarra gelijk is aan de fictieve partij van 350 ton in de poolvergelijking. De 50 ton grote partij is eveneens aangeboden in week 48, 13 en 22 en is als volgt afgezet:
40 ton op contract (vaste prijs) en 10 ton in de pool zonder voorverkoop
40 ton op contract en 10 ton op dagprijs
40 ton in de pool met voorverkoop en 10 ton in de pool zonder voorverkoop
50 ton in de pool zonder voorverkoop
50 ton volledig op dagprijs
2 bedrijven bieden al deze afzetvormen aan: APF Holland en Aviko Potato. Nedato heeft geen pool met voorverkoop, zodat afzetstrategie 3 daar niet van toepassing is. Schaap Holland bood voor oogst 2018 geen Innovator-pool zonder voorverkoop aan en daardoor ontbreekt daar afzetstrategie 4.
De grilligheid van de markt en vooral ook van het weer is voor veel telers reden om fritesaardappelen via twee of meer afzetvormen te vermarkten – foto: Henk Riswick.
Bij strategie 1 en 3 is de 50 ton grote partij volledig via de eerstgenoemde afzetvorm afgezet. Ook van invloed op de partij-opbrengst is het feit dat Nedato en Schaap Holland voor oogst 2018 35 millimeter in plaats van 40 millimeter opwaarts uitbetaalden.
Hierdoor is de uitbetaalde partij bij hen 800 kilo groter. De contractprijzen zijn de prijzen die per afnemer gelden in de 3 leveringsweken. De dagprijzen zijn gebaseerd op de gemiddelde beursnoteringen en hierdoor bij elke afnemer gelijk.
1: APF Holland
Bij APF Holland levert 50 ton Innovator in elke leveringsweek netto het meeste op bij afzetstrategie 5: 50 ton op dagprijs. In week 13 is dat € 14.622 en dat is 92% meer dan de laagste netto-opbrengst in diezelfde week (strategie 1, € 7.605).
Dat de pools relatief goed en constant presteerden, is te zien aan de netto-opbrengsten voor strategie 3 en 4 en aan het verschil in opbrengst tussen strategie 1 en 2 waarin het verschil tussen 10 ton in de pool zonder voorverkoop en 10 ton op dagprijs naar voren komt.
2: Aviko Potato
Bij Aviko Potato levert de partij Innovators in week 13 en in week 22 het meeste op bij afzetstrategie 5: 50 ton op dagprijs. In week 13 is dat € 14.772 en dat is 71% meer dan de laagste netto-opbrengst in diezelfde week (strategie 1, € 8.623).
Aviko Potato betaalt 40 millimeter op uit en krieltoeslag, ook op dagprijs. Dat scheelt € 150 met APF Holland. Doordat de bewaarvergoeding in week 48 iets gunstiger uitvalt dan het verschil in dagprijs leveren de strategieën 1 en 4 iets meer op dan respectievelijk de strategieën 2 en 5.
Enorme verschillen in (financiële) opbrengsten
Als iets opviel aan seizoen 2018-2019, dan waren het wel de enorme en soms zelfs extreme opbrengstverschillen tussen gebieden en telers. Volgens poolbeheerders haalden sommige telers de 30 ton per hectare niet.
Ook de lange tijd stabiele prijzen rond € 30 kenmerken het seizoen in sterke mate. Ze leidden in verschillende pools, en dan vooral de pool zonder voorverkoop, tot recordpoolprijzen.
Hoogste poolprijs Eriva
Zo behaalde Eriva de hoogste poolprijs sinds de start van de pool 29 jaar geleden en realiseerde Schaap Holland de hoogste poolprijs in 35 jaar. Voor oogst 2018 leverden alle drie 350 ton grote Boerderij-partijen in week 13 het meeste op in de pool zonder voorverkoop van Nedato.
De partij-opbrengsten zijn respectievelijk € 106.061,69 (€ 31,37 per 100 kilo) voor Agria, € 106.280,72 (€ 31,24 per 100 kilo) voor Innovator en € 102.167,00 (€ 30,44 per 100 kilo) voor Fontane. Onderaan de Nedato Top en Bodempool, die voor oogst 2018 niettemin bijna twee keer zoveel oplevert dan voor oogst 2017.
3: Nedato
Bij Nedato was de teler met de 50 ton grote Innovator-partij in elke leveringsweek het beste uit in de pool zonder voorverkoop. Het verschil tussen de hoogste (€ 15.183) en laagste netto-opbrengst (strategie 2: € 8.638) in week 13 is 76%.
Dat deze pool het beter doet dan de dagprijzen komt door de hoge kwaliteitstoeslagen. Dit scheelt maar liefst € 1,34 per 100 kilo. Een ander opvallend aspect is de in verhouding tot Aviko Potato relatief hoge netto-opbrengst voor strategie 2: 40 ton op contract en 10 ton op dagprijs.
Aviko betaalt hogere contractprijzen en een krieltoeslag, maar Nedato betaalt 35 millimeter op uit en dus meer tonnen.
4: Schaap Holland
Ook bij Schaap Holland levert strategie 5 – 50 ton op dagprijs – het meeste op in alle drie de leveringsweken. In week 13 levert die strategie € 14.880 op en dat is meer dan bij APF Holland en Aviko Potato, omdat Schaap Holland 35 millimeter op uitbetaald en de andere bedrijven 40 millimeter op.
De netto-opbrengsten voor strategie 1 en 3 geven bij Schaap een wat vertekend beeld, omdat er geen pool zonder voorverkoop is. Niettemin levert strategie 1 – 50 ton op vaste prijs – met € 6.101 het minste op.
50 ton Innovators oogst 2018 bracht meest op
Vrijwel zonder uitzondering bracht de Boerderij-partij van 50 ton Innovators van oogst 2018 het meeste op, indien verkocht op dagprijs. Daar moest dan wel voldoende product voor beschikbaar zijn.
Dat viel vanwege de lage opbrengsten niet altijd mee. Datzelfde geldt voor de pools zonder voorverkoop, die financieel marginaal minder en soms zelfs meer opbrachten.
Bron Boerderij