Geen topopbrengst aardappelen, wel goed gemiddelde
Aardappeltelers in Noordwest-Europa maken zich op voor de oogst. Groter areaal en goede opbrengst drukken prijs. Voor prijsverbetering wordt gehoopt op zij-uitstroom van aardappelen.
De akkerbouwer in de omgeving van Moorslede (B.) wil best vertellen over hoe zijn aardappelen zijn gegroeid, maar níet met zijn naam en foto erbij. Hij wil voor zijn collega’s niet bekend komen te staan als de stoefer met de goede aardappelopbrengsten, waardoor juist de prijzen zo onderuit zijn gegaan. Maar goed, hij kan ook niet anders zeggen dan dat zijn aardappelen het goed hebben gedaan. Fontane, zo is zijn inschatting, gaat netto ruim meer dan 50 ton per hectare opbrengen. Door de extreme droogte tot aan half juli zijn wel gewassen mislukt, maar dan de vroege en middelvroege, zeker niet de bewaaraardappelen. “Het is droog geweest, maar op het nippertje kregen we regen.”
Zorgen om doorwas in Bintje
Soortgelijke verhalen verder in de Westhoek van België, waar de droogte tot ver in juli het nijpendst was; de bewaaraardappelen hebben erg goed gereageerd op de regen die uiteindelijk kwam. Filiep van Peperstraten praat van netto 64 ton Fontane per hectare. Al moet hij er wel bij zeggen dat hij zich zorgen maakt over de doorwas in Bintje en de bijbehorende problemen met laag onderwatergewicht. Gerooid werd in de Westhoek een week geleden nog niet. Het was er veel te nat en de meeste aardappelen waren nog niet zover. Hij heeft begin vorige week nog nagedacht over het beste moment van doodmaken van de aardappelen. Voor toch nog een aantal telers is het bij met name Bintjes met doorwas een lastige keus tussen doorgroeien om het onderwatergewicht nog wat te verbeteren en voldoende tijdige afrijping en oogst.
Opbrengsten overal omhoog
Overal in Noordwest-Europa hebben aardappelverwerkers, handelaren, telers en onderzoeksinstellingen de laatste maand de opbrengstverwachtingen verhoogd. In haar raming van anderhalve week geleden voorspelt telersorganisatie North-western European Potato Growers (NEPG) de totale opbrengst op 27,9 miljoen ton consumptieaardappelen in de vijf aangesloten landen (België, Duitsland, Frankrijk, Nederland en Groot-Brittannië). Dat is bijna 2,9 miljoen ton meer dan het vijfjarig gemiddelde van 25,0 miljoen ton. De grootste stijging komt door het gestegen areaal met 4,6% ten opzichte van vorig jaar. Ook de gemiddelde opbrengst is hoger met 48,2 ton per hectare. Deze ligt 2,9% boven het vijfjarig gemiddelde.
De opbrengstraming van de NEPG ligt in lijn met andere schattingen. Overal is sprake van wat meer areaal en opbrengsten die, tegen de verwachting van velen in, uitkomen op een goede gemiddelde opbrengst. De vroege oogst misschien uitgezonderd
Duitsland
Volgens Karl-Josef Dammer, die samen met Ferdi Buffen de directie vormt bij aardappelhandel Weuthen in Schwalmtal, is de oogst in Noordrijn-Westfalen gemiddeld. De bovengemiddelde opbrengsten in de Aviko-proefrooiingen ziet hij niet in hun regio. De kwaliteit is overwegend goed, met soms een beetje hol. In het noorden van Duitsland, in Nedersaksen, is in augustus veel regen gevallen en zijn er wat kwaliteitsproblemen. Algemene tendens is dat de aardappelen in Duitsland er erg goed voor staan en van goede kwaliteit zijn. Een terzijde volgens Dammer: de oogst is ruim, maar minder ruim dan in 2014. In België zijn er dit jaar veel nieuwe gelegenheidstelers bijgekomen, zonder eigen mechanisatie en zonder opslagfaciliteiten. Al deze aardappelen moeten af land weg, waardoor er nu veel aanbod is.
Klik op de foto’s voor meer informatie over de ervaringen van akkerbouwers in verschillende landen.
Ramsjprijzen
Telers in Drenthe en in Emsland, die naast zetmeel- ook fritesaardappelen telen, hebben Avebe en Emslandstärke als uitwijkmogelijkheid voor hun overaardappelen. Door bijvoorbeeld Fontanes aan Avebe of Emsland te leveren, kunnen ze meer voor hun fritesaardappelen vangen door ze tegen ramsjprijzen aan de fritesindustrie te verkopen. Dit kan de markt ‘opschonen’. In België is er geen aardappelzetmeelindustrie, waardoor de telers daar gedwongen zijn hun af-landaardappelen tegen bodemprijzen te verkopen. Mocht er dit seizoen een prijsstijging komen, dan is dat pas na de af-landperiode, aldus Dammer.
Frankrijk
In het Noord-Franse fritesaardappelteeltgebied ziet Franck Martinache, teeltbegeleider voor Aviko Potato, duidelijke verschillen tussen percelen en gebieden. Alles bij elkaar verwacht hij een gemiddelde opbrengst van goede kwaliteit. Opvallend is dat de aardappelen in dit gebied veel knollen gezet hebben. De sortering is dan ook wat minder grof dan in andere jaren. De kwaliteit van de gegroeide aardappelen is in de regel gewoon goed. Uitzondering zijn de wat droogtegevoeliger percelen die niet beregend konden worden; op deze percelen is de knolzetting wat minder en is doorwas te vinden. De onderwatergewichten voldoen aan de eisen die de verwerkers stellen. Telers konden hun aardappelen op tijd doodspuiten, zodat vanaf de laatste week van september volop gerooid kan worden. De structuur van de grond is goed, het is niet te droog en niet te nat. De telers verwachten hun bewaaraardappelen daarom vlot en zonder noemenswaardige beschadigingen te kunnen oogsten.
Aardappelteler Guy Renders in Scherpenheuvel (B.) laadt Agria voor Farm Frites enkele kilometers verderop in Sint-Truiden. Van Agria rooide hij 55 ton per hectare.
Aardappelteler Guy Renders in Scherpenheuvel (B.) laadt Agria voor Farm Frites enkele kilometers verderop in Sint-Truiden. Van Agria rooide hij 55 ton per hectare. Foto: Peter Roek
België
Het Belgische programma watchITgrow voor opbrengstvoorspelling op basis van satellietwaarnemingen van aardappelpercelen laat in het westen van België eindopbrengsten zien van ‘gemiddeld’ tot ‘lager dan gemiddeld’. In het midden van België daarentegen zijn de opbrengsten ‘gemiddeld’ tot ‘hoger dan gemiddeld’. Dat geldt voor zowel het ras Bintje als Fontane, waarbij Fontane er qua bovengemiddelde eindopbrengst meer uitspringt dan Bintje.
Extra vraag naar aardappelen
Qua areaal lijkt te zijn gereageerd op de berichten van een groeiende verwerkende industrie in vooral België, met bijbehorende extra vraag naar aardappelen. Zo berichtte afgelopen maart de brancheorganisatie Belgapom van Belgische aardappelhandelaren en -verwerkers: “Belgische aardappelverwerking sluit recordjaar 2016 af en investeert verder in de toekomst.” Ook in Nederland en Duitsland is sprake van groei van de verwerkingscapaciteit. Vanuit Belgapom klonk ook zeker de noodzaak door voor vergroting van de aardappelstroom om de uitdijende fritesfabrieken van voldoende grondstof te voorzien.
Fabrieken draaien volop
Voor nu lijkt de roep om meer aardappelen te hebben gewerkt: fabrieken in Noordwest-Europa draaien op volle capaciteit en getuige de huidige aardappelnoteringen hebben ze er vertrouwen in dat hun grondstofbehoefte afdoende is afgedekt. Aardappels genoeg, zogezegd.
Overigens blijft de totale geschatte oogst onder het record van 28,5 miljoen ton voor oogst 2014. De aardappelgewassen zijn in de zomermaanden goed gegroeid. Bij Bintje zijn wat kwaliteitsproblemen bekend, zoals doorwas en phytopthora. Vanuit Nederland is bekend dat een deel van de aardappelen een te laag onderwatergewicht heeft, wat kan leiden tot een lager rendement in de verwerking. Hierdoor zullen voor de industrie meer aardappelen nodig zijn.
Ook moet nog duidelijk worden in hoeverre de overvloedige regen in september in het westen van Nederland en België rot heeft veroorzaakt, en of die van invloed is op het totale aardappelvolume. Vorige week werd duidelijk dat, waar percelen in korte tijd 100 tot soms bijna 200 millimeter water hebben gehad, sprake is van waterrot.
Zetmeelproductie en veevoer
Maar duidelijk moet zijn dat ook in Nederland veel goede gemiddelde opbrengsten worden gehaald. Een teler op het zand spreekt van 70 ton per hectare. In Emmeloord konden we netto 62 ton in Innovator per hectare noteren.
Ook NEPG verwacht dat dit seizoen in Nederland en Duitsland meer aardappelen voor zetmeelproductie en veevoer worden gebruikt. Voor telers is het niet zo interessant mindere partijen met een lagere kwaliteit te bewaren. Daarnaast is de ervaring dat in jaren met extreem lage prijzen aardappelen eerder worden afgekeurd en tarrapercentages hoger zijn.
De definitieve NEPG-opbrengstcijfers worden eind oktober of begin november verwacht. “De hoofdoogst is nog niet binnen”, laat ook de aardappeltelersorganisatie weten.
Mede-auteurs: Olivia Cooper, Martijn Knuivers, Luuk Meijering en Annet Smale
Leo Tholhuijsen
Bron: Boerderij