Graanpoolprijzen terug op gemiddeld niveau
Akkerbouwers die de afgelopen jaren meededen aan een graanpool, kregen over de oogst 2019 een veel lagere uitbetalingsprijs dan over de oogst een jaar eerder. Oogst 2018 leverde bijna-recordprijzen van tegen de € 200 per ton voertarwe. Over de oogst van vorig jaar zat dat er niet in. Wel waren er gemiddeld hoge hectareopbrengsten. De poolprijzen komen daarmee iets hoger uit dan het vijfjarig gemiddelde.
Uitbetalingen van graanpools op een rij
Boerderij zet jaarlijks de uitbetalingen van graanpools op een rij. Daarvoor wordt aan de pools een fictieve partij tarwe en gerst aangeboden. Pools berekenen over de bruto poolprijs vaak kosten en vergoedingen, zoals innamekosten en/of een transportvergoeding. Er zijn pools waar de teler een voorschot krijgt uitgekeerd, en pools zonder voorschot waarbij de teler rent over de niet-uitgekeerde voorschotten ontvangt. De pools verkopen de gecollecteerde partijen tarwe en gerst meestal gespreid over de looptijd van de pool. Lange pools beginnen na de oogst (juli/augustus) en lopen door tot april/mei. Korte pools lopen van einde oogst tot eind december.
Vroege oogst
De oogst begon vorig jaar vroeg door het warme weer. Eind juni werd gestart met het dorsen van wintergerst. In de laatste week van juli konden overal de combines het land op om tarwe te dorsen. “Wij begonnen ongeveer twee weken eerder dan in andere jaren”, vertelt Karel van Dijke van Profytodsd in Flevoland. “Ruim 80% was voor augustus al binnen.”
Het dorsen verliep onder hete en droge omstandigheden. Er was weinig ziektedruk. Van hoge DON-gehalten was geen sprake. De kwaliteit van het geoogste graan was uitstekend. De hectolitergewichten waren veelal rond de 80. Afgekeurde partijen waren er nauwelijks en droogkosten hoefden nergens te worden gemaakt.
Ruim 80% was voor augustus al binnen
De opbrengsten per hectare waren gemiddeld hoog. De poolbeheerders noemen opbrengsten van tussen de 10 en 11 ton, met lokaal uitschieters van 12 ton per hectare. “De grote hoeveelheden die telers in korte tijd kwamen afleveren, betekende flink doorpakken bij de innamelocaties”, vertelt adjunct-directeur Ko Francke van CZAV.
Maaltarwe
Hoge kwaliteit graan leverde veel maal- en baktarwe op. CZAV in Wemeldinge (Zld.) betaalt voor baktarwe een nettoprijs van € 171 per ton. Veruit de meeste tarwe is naar de maaltarwepool gegaan, daar zat 250.000 ton in, vertelt Ko Francke. Hiervoor ontving de teler een nettoprijs van € 169. Van de totale hoeveelheid is 90% afgerekend als maaltarwe, 4% als baktarwe en 6% als voertarwe. CZAV is tevreden dat vrijwel alle geleverde tarwe in het voedingskanaal kon worden afgezet, zegt Francke.
In voertarwe deed AgruniekRijnvallei (AR Plant) in Waardenburg (Gld.) de hoogste netto-uitbetaling van € 165 voor een ton in een lange pool van veertig weken, die na de oogst start. AR Plant rekent € 1,50 per ton innamekosten. Er is ook een korte pool voertarwe, die tien weken loopt en medio augustus begint. Hiervoor betaalt AR Plant een lagere nettoprijs van € 156,50. “Aan het einde van en net na de oogst lagen de prijzen lager, en dat speelt een relatief grote rol in een pool die maar tien weken duurt”, legt algemeen manager Henny Vermeulen van AR Plant uit. Alle tarwe gaat direct naar de voerfabriek.
Poldergraan
Poldergraan in Biddinghuizen (Fl.) betaalt voor een ton voertarwe in de lange pool zonder voorschot een poolprijs van € 159,50. Daar worden geen verdere kosten over berekend. Er is een transportvergoeding van € 2,50 per ton naar de innamelocatie waarmee de nettoprijs uitkomtop € 162 per ton. Poldergraan heeft ook een korte pool, die loopt van 1 juli tot 31 december en netto uitkomt op € 158,50. De pool verkoopt de gecollecteerde tarwe in evenredige delen, zegt manager Gert Jan Bonestroo, waarbij ruimte is om in te spelen op pieken en dalen. Dat heeft uiteindelijk over oogst 2019 naar tevredenheid uitgepakt. Alle tarwe en gerst gaat naar afnemers in onder meer de pluimveehouderij en kalverhouderij.
Profystodsd
Profytodsd in Emmeloord (Fl.) heeft een lange pool voertarwe met voorschot waarvan de poolprijs uitkomt op € 158 per ton. Dit is een nettoprijs. Het bedrijf heeft ook een korte voertarwepool die een netto-uitbetaling opleverde van € 153 per ton. De korte pool begint net na de oogst en loopt tot eind december. Kwalitatief was alles dik in orde, de tarwe had een hl-gewicht van gemiddeld 80 en 13,5% vocht. De opbrengst per hectare was redelijk tot goed, aldus Karel van Dijke van Profytodsd. Alle granen gaan naar het voerkanaal en worden in samenwerking met Pars Graanhandel afgezet bij voermengbedrijven in de buurt.
Pars
Bij George Pars Graanhandel in Sint Jacobiparochie (Fr.) komt de bruto poolprijs voor een ton maaltarwe in de lange pool zonder voorschot uit op € 177,95. Daar komen nog kosten voor inname (€ 7 per ton) en opslag (€ 8,90) bij, die Pars vermeldt om de resultaten zo inzichtelijk mogelijk te maken, waarmee de nettoprijs uitkomt op € 162,05. Voor een ton voertarwe zonder voorschot is de poolprijs € 175,95. In de tarwepool zat ongeveer 10.000 ton, zo’n 30% daarvan is maaltarwe. De afzet had plaats in evenredige delen, aldus George Pars.
Agrifirm Plant
Agrifirm Plant in Apeldoorn (Gld.) betaalt een poolprijs van € 165,30 voor een ton baktarwe zonder voorschot. De baktarwepremie bedraagt € 2 per ton (bij hl-gewichten van 76 of hoger). Voor voertarwe ontvangt de teler een prijs van € 163,50 per ton in de basispool zonder voorschot. Agrifirm rekent innamekosten. In het overzicht is dit verrekend met het ledenvoordeel van € 3,50 per ton. De bewaarpool tarwe levert over oogst 2019 een poolprijs op van € 189,20. Omdat deze afwijkt van de andere pools (de teler maakt zelf opslagkosten) staan deze onder in de tabel.
Gerst
Voergerst leverde in de lange pool bij CZAV een nettoprijs op van € 153 voor een ton voergerst, gevolgd door Poldergraan met € 150,50 netto. CZAV en Agrifirm hebben ook gerst afgezet als brouwgerst, waarvoor de teler een premie ontvangt. Bij CZAV bedroeg de netto brouwgerstprijs € 171 voor een ton, bij Agrifirm was dat zonder voorschot een poolprijs van € 154,85. De brouwgerstmarkt werd getroffen door de coronacrisis, omdat de bierconsumptie vanaf het voorjaar instortte. Op de poolprijzen voor 2019 had dit volgens Agrifirm beperkt effect.
Aart den Bakker (Agrifirm): “Het is gelukt de kosten te drukken, wat de poolprijs ten goede komt. Door een goede start vroeg in het verkoopseizoen is er premie voor zomer- en wintergerst gerealiseerd.” CZAV heeft extra geïnvesteerd in brouwgerstafzet naar nieuwe afnemers, waardoor alsnog een premie van € 20 is gerealiseerd.
Beter af
Was de teler dit jaar beter uit in de pool dan bij vrije verkoop? Ja, vindt Ko Francke van CZAV. “De vrije verkoopprijs was gemiddeld € 167 voor alle kwaliteiten door elkaar. Dus vergelijkbaar met de pool. Individueel kan dit verschillen, er zijn ook telers die risico’s spreiden en een deel via de pool, en een deel vrij verkopen.” Daarnaast geeft deelname aan een pool logistieke voordelen, zegt Henny Vermeulen van AR Plant. “Je kunt direct leveren en hebt geen gedoe met zelf opslaan en bewaren. Daarbij kun je ook direct een voorschot ontvangen.”
Kosten beperken
De graanprijzen zijn niet renderend, zo stellen de poolbeheerders al lange tijd vast. Daarvoor zou de prijs minstens rond de € 200 per ton moeten liggen. “Daarom is het van belang om te kijken waar we kosten kunnen beperken”, zegt George Pars van Pars Graanhandel. “Bij ons is dat onder meer het inventariseren van mogelijkheden voor lokale afzet.” CAZV werkt met telers onder meer aan de beheersing van de teeltkosten, verhoging van de opbrengst en kritisch zijn op logistieke kosten, zegt Ko Francke.
Bron: Boerderij