Lang wachten op duidelijkheid over lage poolprijzen
Bijna een jaar zat er tussen het uitbreken van de coronacrisis en duidelijkheid over de hoogte van de fritesaardappel-poolprijzen.
Telers moesten na het uitbreken van de coronacrisis in sommige gevallen bijna een jaar wachten op definitieve duidelijkheid over de hoogte van de poolprijzen van fritesaardappelen van oogst 2019. APF Holland en Eriva gaven in de gebruikelijke maand, juli 2020, al duidelijkheid en wachten niet op het effect van de compensatieregeling ‘Regeling Tegemoetkoming Land- en Tuinbouwondernemers Covid-19’.
Nedato kwam medio oktober met de definitieve poolprijzen en Schaap Holland in november. De Aardappel Telers Commissie (ATC) van Aviko Potato wilde de definitieve poolprijzen van oogst 2019 bekendmaken vóór de bekendmaking van de af-landprijzen begin december 2020 en deed dat ook. In juli 2020 communiceerden deze drie poolbeheerders voorlopige poolprijzen naar hun telers. Agrea-Weuthen wilde geen mededelingen doen over hun Pool Transparant, omdat die volgens het bedrijf geen zuivere pool is en Q-potato maakte tot dusver nog geen definitieve poolprijs openbaar.
Ruim 50% verschil
Hoewel menigeen betrokken bij de teelt, handel en verwerking van aardappelen ondertussen hoopt op een positieve ontwikkeling van oogst 2021 door areaalvermindering en het opengaan van de foodservicemarkt, is het toch goed en relevant om terug te kijken op de uiteindelijke resultaten van oogst 2019.
Uit berekeningen van Boerderij blijkt dat de uitbetalingsprijzen van oogst 2019 op basis van de eind maart 2021 bekende informatie, variëren van € 9,49 tot € 14,30 per 100 kilo in week 13 van 2020. Dit is een verschil van ruim 50%. De uitbetalingsprijzen zijn brutoprijzen waarbij geen rekening gehouden is met kosten voor onder meer weging, grond- en aardappeltarra en poolbeheerkosten. Ook zijn geen vergoedingen zoals kwaliteits- en rastoeslagen meegerekend.
Agrea-Weuthen
De laagste uitbetalingsprijs van € 9,49 is de gemiddelde cash settlementprijs berekend over week 46 van 2019 tot en met week 23 van 2020. Deze prijsbepalingsstrategie hanteert Agrea-Weuthen en omdat het bedrijf zelf geen mededelingen wil doen over de uitbetalingsprijs, heeft Boerderij deze prijs berekend op basis van de cash settlementprijzen. We gaan ervan uit dat de bodemprijs voor oogst 2019 hoger uitkwam dan de hierboven genoemde uitbetalingsprijs van € 9,49.
Hoogste uitbetalingsprijs
De hoogste uitbetalingsprijs van € 14,30 per 100 kilo in week 13 van 2020 is uitbetaald door Eriva en geldt voor alle rassen in de pool zonder voorverkoop met uitzondering van bepaalde hoeveelheden Agria’s en Melody’s die respectievelijk voor export naar Spanje en voor de kleinverpakking weggingen. Hierdoor leverde bijna 12% van het totale poolvolume een premie van € 1,00 op.
Wanneer we de berekende uitbetalingsprijs van Agrea-Weuthen buiten beschouwing laten, dan geldt de laagste uitbetalingsprijs voor oogst 2019 voor de Top en Bodempool van Nedato. Die betaalde gemiddeld over alle rassen € 10,80 uit en dat is nog altijd ruim 32% lager dan de hoogste uitbetalingsprijs. Gemiddeld leverde 100 kilo Agria poolaardappelen van oogst 2019 in week 13 van 2020 € 12,83 op. Voor Innovators is dat € 12,34 en voor Fontane is dat € 12,01 (exclusief Agrea-Weuthen).
€ 15 tot € 20 verwacht
Vóór corona waren de markt- en prijsontwikkelingen volgens de verschillende poolbeheerders goed. APF Holland gaf aan dat de vraag naar grondstoffen voor hoogwaardige fastfoodfrites gezond was en dat prijzen € 15 tot € 20 per 100 kilo mogelijk waren geweest. Volgens de ATC van Aviko Potato hadden de poolprijzen zo’n 50% hoger kunnen liggen als de markt zijn normale verloop had gehad en hadden er zonder de impact van de coronacrisis wellicht poolprijzen van € 18 in gezeten. Eriva schatte in dat het plafond op € 20 zou komen en stelde dat op basis van termijnmarktnoteringen in de tweede helft van december 2019 bij naar € 17.
Langjarige gemiddelden
Door de poolprijzen van oogst 2019 naast de langjarige gemiddelden te leggen, zijn deze in perspectief te plaatsen. De Boerderij-database met poolprijzen van de rassen Agria en Innovator gaat geruime tijd terug, maar uitgegaan wordt van vijfjarige gemiddelden van oogst 2014 tot en met oogst 2018. Fontane staat sinds oogst 2017 in het poolprijzenoverzicht. De gemiddelde poolprijzen per 100 kilo in week 13 zijn dan als volgt:
- Agria: € 16,37
- Innovator: € 15,63
- Fontane: € 16,41
Uitschieters vormen oogst 2018 met prijzen tot € 31,52 voor Agria’s en oogst 2014 met als dieptepunt € 3,87 voor 100 kilo Innovators. Beide prijzen kwamen overigens tot stand in een pool zonder voorverkoop.
Vrije aardappelen
Accountantsbureau Countus concludeerde eerder dit jaar op basis van verkoopresultaten van 80 akkerbouwers in Flevoland in de periode van 2011 tot 2018 dat fritesaardappeltelers met een gemiddelde opbrengstprijs van € 14,80 het slechtste uit zijn in een pool. Vrije aardappelen leverden met € 16,35 gemiddeld het meeste op en de contractprijzen liggen hiertussen. Countus geeft wel aan dat de berekening een indicatie van hun klantenbestand is en geen exacte wetenschap. Hoe dan ook, dat was vóór corona toen vraag en aanbod nog in balans waren. Sindsdien zijn de contractprijzen en ook de maximale tonnages per hectare verlaagd. Verschillende telers sorteerden daar al op voor met plannen om hun aardappelareaal in te krimpen. Uit een online enquête van Boerderij begin februari, bleek namelijk dat 56% van de respondenten het aardappelareaal dit jaar wilde verminderen. Bijna 31% wilde het aardappelareaal gelijk houden.