Den Haag – De hoge voedselprijs mag geen aanleiding zijn speculatie met indexfondsen aan banden te leggen, want voedselprijzen worden nog steeds vooral door de fysieke markt gemaakt. Dat betoogt onderzoeker Siemen van Berkum van het landbouweconomische instituut LEI, die ook niet gelooft dat publieke graanvoorraden soelaas bieden.
 

Van Berkum reageert op het besluit van een drietal Duitse en een Oostenrijkse bank op te houden met indexfondsen met agrarische grondstoffen. Een vierde Duitse bank, Deutsche Bank, heeft aangekondigd voorlopig geen nieuwe agrarische indexfondsen op te zetten. “De banken reageren op maatschappelijke druk. Uit alle serieuze studies blijkt dat speculatie op een dagkoers wel effect heeft, maar dat over een langere termijn de fysieke vraag en aanbod prevaleert.”

Bij indexfondsen wordt geld van speculanten belegd in termijncontracten. De handel verloopt automatisch, wat de beheerkosten laag maakt. Wanneer de prijs op bijvoorbeeld mais op de termijnmarkt oploopt, bewegen de miljarden van indexfondsen vaak direct naar het graan, om het weer net zo makkelijk te verlaten.

De speculanten hebben geen interesse in levering van grondstoffen en leiden volgens critici tot grote schommelingen op de markt. Misschien immoreel, maar nauwelijks schadelijk, aldus Van Bekrum. "Partijen die bovendien het graan echt nodig hebben houden zich vaak afzijdig van het spel dat gespeeld wordt. Na een oogstrapport zien ze het fondsgeld de markt op stromen en nemen ze een pauze.”

In het opzetten van publieke graanvoorraden zoals LTO Nederland betoogt, gelooft Van Berkum ook niet. “Je bouwt voorraden op als de prijzen zakken en dus niet nu.” EU-lidstaten hebben op de graanmarkt tegengestelde belangen en komen dus nooit tot goed beheer van voorraden, aldus Van Berkum. “Bovendien is een hoge graanprijs voor de kapitaalkrachtige EU eigenlijk geen direct probleem.”

Bron: Boerderij